Эюgalci Эsrail Gazze''yi yerle bir etti

Gazze'deki yэkэmэ tarih sayfalarэna taюэyacak akademisyen ve aktivistler, "soykэrэm" araзlarэnэ tanэmlamakta kullanэlan terminolojiyi 7 Ekim 2023 itibarэyla yaюanan geliюmeleri ele alarak aзэkladэ.Birleюmiю Milletlerin (BM) 1948 Soykэrэm Sцzleюmesi'ne gцre soykэrэm, "tamamen veya kэsmen yok edilmesi istemiyle aynэ milliyet, din, etnik kцken veya эrktan bir grubun ьyelerini цldьrmek, bedensel veya ruhsal zarar vermek, grubu kэsmen veya tьmьyle maddi yok oluюa sьrьkleyecek yaюam koюullarэna kasten maruz bэrakmak, doрumlarэ цnlemeye yцnelik zorunlu цnlemler almak veya grupta doрan зocuklarэ baюka gruplara zorla nakletmek" gibi eylemleri kapsэyor.Эsrail'in 7 Ekim 2023'ten beri Gazze'de 27 binden fazla kiюiyi цldьrdьрь ve 2 milyon 200 bin nьfuslu kent halkэnэn yьzde 85'ini yerinden ettiрi saldэrэlarэ, BM yetkilileri, akademisyenler, aktivistler ve siyasi liderler tarafэndan "soykэrэm" olarak nitelendirildi.ABD'deki Brown Ьniversitesinde Holokost ve soykэrэm konularэnda зalэюmalar yьrьten Эsrail asэllэ ABD'li Profesцr Omer Bartov, AA muhabirine, "(Gazze'de) evlerin, ibadethanelerin ve цzellikle camilerin, ьniversite ve okullarэn kasten yэkэmэnэ gцrьyoruz. Bunlar, юьphesiz ki savaю suзlarэ, insanlэрa karюэ suзlar ve soykэrэm tanэmlarэna uyuyor." dedi.Bartov, soykэrэmэn bir parзasэnэn da bir grubun kьltьrьyle birlikte yok edilmesi olduрunu ancak bu konuda ilgili terimlerin "uluslararasэ hukuk aзэsэndan herhangi bir geзerliliрinin bulunmadэрэnэ" kaydetti.AA muhabiri, soykэrэm kavramэna iliюkin terimleri, Gazze'deki olaylar зerзevesinde derledi.EРЭTЭM ЦРRETЭMЭ ENGELLEYEREK TOPLUMUN GELECEРЭNЭ ЗALMAK: "EDUCЭDE"Akademisyenler, "educide" kavramэnэ bir grubun akademisyen, црretmen, црrenci ve eрitim kurumlarэnэ hedef alarak eрitim црretim yaюamэnэ sonlandэrmak olarak tanэmlэyor.Filistin Eрitim Bakanlэрэnэn verilerine gцre Эsrail, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze ve Batэ Юeria'da yaklaюэk 4 bin 895 црrenci ve 230 црretmeni цldьrdь. Bakanlэk, 8 bin 514 црrenci ve 830 црretmenin yaralandэрэ, 89'dan fazla црrencinin tutuklandэрэ bilgisini paylaюtэ.Filistin resmi haber ajansэ WAFA, Эsrail'in saldэrэlarэ nedeniyle Gazze'deki 286 devlet okulu, 12 ьniversitenin tьmь ve 65 Filistinli Mьltecilere Yardэm ve Bayэndэrlэk Ajansэ (UNRWA) okulunun yэkэldэрэnэ, 620 bin civarэ црrencinin eрitim црretim hakkэndan mahrum kaldэрэnэ duyurdu.ЗEVRE KAYNAKLARININ ZEHЭRLENMESЭ, TЬKETЭLMESЭ VE YOK EDЭLMESЭ: "ECOCЭDE"Viyana merkezli baрэmsэz ve kar amacэ gьtmeyen Avrupa Hukuk Enstitьsьnьn (ELI) tanэmэna gцre "ecocide" terimi, yaюamэn zarar gцreceрi юekilde зevreyi tahrip ve yok etmeyi kapsэyor.Enstitь, terimin ilk kez Amerikalэ biyoloji profesцrь Arthur Galston tarafэndan, Vietnam Savaюэ'nda ABD'nin dьюman birliklerinin saklandэрэ yeюillik цrtьsьnь ve ekinleri yok etmek amacэyla kullandэрэ "portakal gazэ"nэ protesto iзin ifade edildiрini bildirdi.The Guardian'эn цzel haberine gцre, Эsrail'in Gazze'yi iюgalinin ilk iki ayэnda зatэюma kaynaklэ emisyonlarэn boyutu 281 bin 315 ton karbondioksit salэnэmэna denk.Sam Houston Devlet Ьniversitesi Sosyoloji Profesцrь Zeinab Shuker, "The Century Foundation" iзin yazdэрэ makalede saldэrэlarda Gazze'nin toprak ve suyunun zehirlendiрini, baюlэca kentsel alanlarэn "yaюanэlamaz" halde olduрunu bildirdi.Shuker, Gazze'deki suyun yьzde 97'sinin insanlarэn tьketimine uygun olmadэрэna dikkati зekerek, bцlgenin "zehirlenen, tьketilen veya yok edilen" зevre kaynaklarэnэn geri kazanэmэnэn yьzyэllar alabileceрinin altэnэ зizdi.Gazze'deki atэk su ve kanalizasyon arэtma tesislerinin iюletilmesi iзin elektrik ve yakэt gerektiрini belirten Shuker, Norveз Mьlteci Konseyinin raporuna atэfta bulunarak Gazze'de bir gьnde 130 bin metre kьpten fazla arэtэlmamэю laрэm suyunun Akdeniz'e salэnmasэnэn зevre iзin "korkunз sonuзlar" doрurabileceрini vurguladэ.Shuker, son olarak зatэюmada kullanэlan mьhimmatэn iзeriрindeki maddelere dikkati зekerek, цzellikle yanэcэ beyaz fosforun yer altэ ve yer ьstь tatlэ su kaynaklarэnэ tahrip edeceрini bildirdi.KONUTLARIN YIKIMI "DOMЭCЭDE" VE KENTLERЭN TAHRЭP EDЭLMESЭ "URBЭCЭDE"Araюtэrmacэlar ve aktivistler, Gazze'de sivillerin yaюam alanlarэnэ ellerinden almayэ amaзlayan "domicide" faaliyetlerinin yьrьtьldьрьnь savunuyor.Cenevre merkezli Avrupa-Akdeniz Эnsan Haklarэ Эzleme Цrgьtь (Euro-Med), Gazze'de 69 bin 700 konutun tamamen yэkэldэрэnэ ve 187 bin 300 konutun da kэsmen zarar gцrdьрьnь duyurdu.Цrgьt, ocak ayэnda yayэmladэрэ raporda 320 okul, 1671 sanayi tesisi, 183 saрlэk kuruluюu, 239 cami, 3 kilise ve 170 basэn ofisini, Эsrail'in sьregelen saldэrэlarэnda hedef aldэрэ kurumlar arasэnda sэraladэ.BM Konut Hakkэ Цzel Raportцrь Balakrishnan Rajagopal, ocak ayэnda The New York Times'ta yayэmlanan makalesinde Gazze'nin kuzeyindeki yapэlarэn yьzde 84'ьnьn zarar gцrdьрь veya yэkэldэрэnэ yazdэ.Brown Ьniversitesi Profesцrь Bartov da bu konu iзin kullanэlan "urbicide" terimine iliюkin, "bьyьk цlзekte tek bir kent merkezi olan Gazze'nin bьyьk bir kэsmэnэn, en azэndan Gazze'nin kuzeyinin yьzde 50-60'эnэn yok edilmesi" цrneрini verdi.BЭR KЬLTЬRЬN YOK EDЭLMESЭFilistinli Kьtьphaneciler ve Arюivciler Aрэ tarafэndan hazэrlanan raporda Gazze'deki 8 mьzenin yanэ sэra 8 цzel ve 4 ьniversite kьtьphanesinin de hasar gцrdьрь ya da yэkэldэрэ belirtildi.Зeюitli raporlara gцre de Эsrail'in Gazze'ye saldэrэlarэnda 200 kadar tarihi ve arkeolojik alanэn zarar gцrdьрь ya da tahrip edildiрi bildirildi.Gazze'deki Vakэflar ve Din Эюleri Bakanlэрэ, toplam 1200 caminin bulunduрu bцlgedeki en az 1000 caminin kэsmen ya da tamamen yэkэldэрэnэ aзэklarken Al Jazeera'nэn hesaplamalarэna gцre de en az 4 kilise tamamen ya da kэsmen hasar gцrdь.